Uygurlar'n Heykel Sanatı Anlayışı

Uygurlar görülmemiş realist ve yeni bir heykel sanatı meydana getirmişlerdir. Kızıl’da bulunan diz çökmüş halde, omuzunda yük taşıyan 47 cm boyundaki toprak heykel, VIII-IX. yüzyıl Uygur heykel sanatı için karakteristiktir. Heykel boyalıdır, cildi esmer beyaz, saçları siyah, sadece kahverengi bir peştemalla vücudu çıplak olup realist bir üslûbu vardır. Selçuk’ta bulunmuş olan bir at başı, 27 cm. boyundadır, VIII-IX. yüzyıllara aittir. Kalıptan alçıya alınmıştır, kabarmış yeleleri ile garip bir yüz ifadesi vardır.
Hunlar’dan gelen hayvan üslûbu ile Çin’den farklıdır. Kuvvetle üslûplaşmış olan heykelde, yele ve perçemler çok olgun çizgilerle belirtilmiş olup, hemen hemen demona benzer bir ifade taşımaktadır. Sorçuk’ta bulunan diğer bir heykel olan fil başı 38 cm. boyundadır, VIII-IX. yüzyıllara tarihlenir. Kalıptan alçıya alınmış, baş kuvvetle üslûplanmış olup, fili tanımayan biri tarafından yapılmıştır, grotesk bir ifade taşımaktadır. Buna benzer, kuvvetle üslûplanmış fil başı tasvirleri Kuça’daki duvar resimlerinde görülür. At, deve, keçi gibi bölgede bol bulunan diğer hayvanların başları şaşılacak bir doğrulukla resmedilmiştir. VIII-IX. yüzyıllarda yapılmış olan bu Uygur heykellerinin, başka yerde benzerlerini bulmak hemen hemen imkânsızdır .

Turfan’da keşfedilen şeyler arasında taştan heykeller ve pişmiş topraktan figürler bulunmuştur. Bunlar üstünde Yunan-Buda etkisi görülüyo.